Tổng thống Mỹ già hơn bao giờ hết trong khi Thủ tướng Canada ngày càng trẻ hơn. Tại sao?
Graeme Bruce | Trà Mi
Khoảng cách tuổi tác giữa Joe Biden và Justin Trudeau lớn nhất từ trước đến nay, 29 năm
Vì thời gian không ngừng trôi, Joe Biden vẫn là tổng thống cao tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Tuổi cao của tổng thống hiện tại đánh dấu một khuynh hướng dài hạn cho thấy tổng thống Mỹ nhìn chung đang già đi.
Tuy nhiên, không thể nói như vậy về thủ tướng Canada.
Một phân tích về độ tuổi người lãnh đạo ở cả hai nước láng giềng cho thấy khuynh hướng tuổi người lãnh đạo ở Hoa Kỳ khi đắc cử tăng lên.
Tuổi trung bình của những tổng thống đắc cử trong giai đoạn 1875-1899 là 53, trong khi cùng khoảng thời gian đó, độ tuổi trung bình của thủ tướng ở Canada là 64.
Nhưng trong 25 năm vừa qua, tuổi trung bình của tổng thống là 63 và tuổi thủ tướng trung bình là 52.
Khuynh hướng ở Mỹ lại nổi bật vì tổng thống Donald Trump (70 tuổi khi nhậm chức) và tổng thống Joe Biden (78 tuổi). Trong số tất cả những ứng cử viên trong cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm nay, kể cả những ứng cử viên khó có thể thắng hay là những chọn lựa thứ ba, chỉ có 2 trong số 7 ứng cử viên là dưới 70 tuổi.
Ở Canada, khuynh hướng tuổi thủ tướng đi xuống có thể vẫn tiếp tục. Nếu cuộc bầu cử được tổ chức hôm nay, Justin Trudeau, 52 tuổi, trong cuộc tranh cử năm 2015 nhấn mạnh vào sự trẻ trung của ứng cử viên, bây giờ sẽ là người lớn tuổi nhất trong số những người lãnh đạo 3 chính đảng lớn.
Tại sao vậy?
Mặc dù có nhiều lý do giải thích cho hai khuynh hướng khác nhau, Gerald Baier, giáo sư phụ tá tại khoa khoa học chính trị ở Đại học British Columbia, Vancouver, nói một nguyên nhân là chi phí cao cho những cuộc vận động tranh cử ở Hoa Kỳ.
Ông nói: “Khả năng được đề cử làm ưcv tổng thống và sau đó đắc cử tổng thống… tốn rất nhiều tiền nên mất nhiều thời gian hơn, vì vậy những người đó phải lớn tuổi hơn.” Trong khi đó, ở Canada, phí tổn cho việc vận động để được bầu làm lãnh đạo đảng không cao bằng.
Semra Sevi, giáo sư phụ tá tại khoa khoa học chính trị tại Đại học Toronto, nói rằng hệ thống bầu cử của Canada trao nhiều quyền hơn cho đảng viên trong việc lựa chọn người lãnh đạo, trong khi tổng thống chế cho đảng ít quyền kiểm soát hơn trong việc lựa chọn ứng cử viên.
Sevi, đã thực hiện nghiên cứu đáng kể về nhân khẩu trong chính trị Canada, cho biết: “Thay vì ưu tiên kinh nghiệm chính trị sâu rộng, chính đảng ở Canada thường coi trọng những phẩm chất như độ dễ mến, sức thu hút và sự công nhận của công chúng đối với những người lãnh đạo của họ. Điều này đã giúp những chính khách ít kinh nghiệm hơn dễ dàng thăng tiến trong đảng.”
Khoảng cách tuổi tác giữa những người lãnh đạo
Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà khoảng cách tuổi tác giữa tổng thống và thủ tướng chưa bao giờ lớn hơn — 29 năm.
Mặc dù đây là một chuyện nhỏ thú vị nhưng lịch sử cho thấy rằng khoảng cách như vậy có thể không quan trọng lắm.
Baier đưa ra một ví dụ đáng kể trong mối quan hệ tổng thống-thủ tướng: Thời đại Ronald Reagan-Brian Mulroney, khi đó tổng thống hơn thủ tướng 28 tuổi. Hai người lãnh đạo quốc gia thân với nhau, cùng trao đổi và chia sẻ với nhau về nhiều vấn đề và mối quan hệ tốt đẹp này đã giúp đặt nền móng cho Hiệp ước Mưa Acid và hiệp định thương mại tự do Canada-Mỹ (NAFTA).
Baier nói, “Họ thực sự đồng cảm với nhau.”
Mặt khác, Pierre Trudeau và Richard Nixon có một mối quan hệ nổi tiếng là lạnh nhạt. Họ chỉ cách nhau khoảng sáu tuổi, nhưng ý thức hệ của họ cách xa nhau hàng dặm.
Trudeau nói với báo chí vào năm 1971 rằng mối quan hệ với Nixon “không phải là một mối quan hệ thân mật và tình bằng hữu lớn.” Khoảng một tháng sau khi Trudeau nói điều đó, Nixon gọi Trudeau là một “kẻ đầu óc kiêu ngạo”, như nghe thấy trong các cuộc trò chuyện đã ghi âm xuất hiện nhiều chục năm sau đó.
Trong thời hiện đại, Justin Trudeau cũng phải điều chỉnh mối quan hệ cá nhân lạnh nhạt với nguyên thủ quốc gia Hoa Kỳ. Năm 2019, Trump gọi Trudeau là “kẻ hai mặt” sau khi thủ tướng có những bình luận không mấy tốt đẹp về tổng thống. Thời gian đầu nhậm chức của Biden cũng đầy biến động đối với thủ tướng Trudeau, do việc ông hủy bỏ đường ống dẫn dầu Keystone XL và một cuộc vận dộng nhấn mạnh những biện pháp kinh tế bảo vệ nền kỹ nghệ nội địa của Hoa Kỳ.
Tuổi tác có quan trọng không?
Baier của UBC cho biết tuổi tác đi kèm với sự lịch duyệt, nhưng nó cũng có thể đi kèm với những quan tâm có thật. “Khi tình trạng lão hóa xẩy ra… cùng với đó là những lo ngại về sức khỏe và chúng ta không bao giờ biết rõ về tình trạng sức khỏe của tổng thống hoặc thủ tướng.”
Cuộc thăm dò đã cho thấy rõ ràng sự lo lắng của cử tri về vấn đề này ở Hoa Kỳ. Khoảng một nửa số người được YouGov thăm dò năm ngoái cho biết tuổi tác là một trở ngại hơn là một lợi điểm. Đa số cho rằng nên có giới hạn độ tuổi với những người giữ chức tổng thống.
Đặt sức khỏe sang một bên, việc thiếu đại diện của thể hệ trẻ cho bất kỳ nhóm nào sẽ làm suy yếu tiến trình dân chủ.
Sevi nói: “Điều cần thiết cho nền dân chủ là tất cả những nhóm tuổi trong xã hội đều có mặt một cách công bằng trong những tổ chức như quốc hội. Tuy nhiên, mặc dù chiếm khoảng 20-30% dân số trong độ tuổi bầu cử trên toàn cầu, nhưng giới trẻ luôn có ít người đại diện trong những tiến trình chính trị.”
TÁC GIẢ: Graeme Bruce là Chuyên viên sản xuất của CBC News, tại Ottawa. Trước đây, ông là biên tập viên kỹ thuật số tại Winnipeg Free Press. Liên lạc trên Twitter @graemebruce_ và qua email tại [email protected].
© 2024 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: U.S. presidents are older than ever while Canada’s PMs are getting younger. Why? | Graeme Bruce | CBC | Mar 04, 2024. Additional design by Wendy Martinez