Trung Quốc nuốt lời muốn thay đổi thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ

David Lawder, Jeff Mason, Michael Martina | DCVOnline

WASHINGTON/BEIJING (Reuters) – Theo ba nguồn tin của chính phủ Mỹ và ba nguồn khác thuộc khu vực tư nhân thì bản điện tín ngoại giao từ Bắc Kinh đã đến Washington vào tối thứ Sáu, với những thay đổi một cách có hệ thống trong hiệp định thương mại dài gần 150 trang, sẽ làm nổ tung cuộc đàm phán kéo dài nhiều tháng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Những nguồn tin trên nói với Reuters rằng có đầy rẫy những thay đổi, rút lại những điểm đã cam kết trong hiệp định thương mại phá ngầm những yêu cầu cốt lõi của Hoa Kỳ.

Trong cả bẩy chương của bản dự thảo thỏa thuận thương mại, Trung Quốc đã xóa các cam kết thay đổi luật để giải quyết các khiếu nại cốt lõi khiến Hoa Kỳ mở cuộc chiến tranh thương mại: Ăn cắp tài sản trí tuệ và bí mật thương mại của Hoa Kỳ; buộc chuyển giao công nghệ; chính sách cạnh tranh; đi vào thị trường dịch vụ tài chính; và thao túng tiền tệ.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã trả lời trong một tweet vào Chủ nhật thề sẽ tăng thuế nhập cảng trên tất cả hàng hóa trị giá 200 tỷ đô la của Trung Quốc từ 10 lên 25% vào thứ Sáu — ngay vào giữa chuyến thăm đã định của Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tới Washington để tiếp tục nói chuyện đàm phán.

Hoa Kỳ cho biết vào thứ Tư, mức thuế nhập cảng cao hơn sẽ có hiệu lực vào thứ Sáu, theo một thông báo đã đăng trên Công báo Liên bang.

Trump nói hôm thứ Tư rằng Trung Quốc đã lầm to nếu họ hy vọng sẽ đàm phán thương mại sau đó với một chính quyền tổng thống của đảng Dân chủ. Trump đã tweet,

“Lý do khiến Trung Quốc rút lại và muốn đàm phán lại Hiệp định thương mại vì họ HY VỌNG chân thành sẽ có thể đàm phán với ông Joe Biden hoặc một trong những đảng Dân chủ rất yếu.”
Donald J. Trump

Trump cũng cho biết ông sẽ rất thoải mái đánh thuế nhập cảng trên hàng hóa của Trung Quốc.

Việc xóa ngôn ngữ pháp lý ràng buộc đã cam kết trong bản dự thảo đã đánh thẳng vào ưu tiên cao nhất của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer — người coi những thay đổi đối với luật pháp Trung Quốc là điều cần thiết để xác minh sự tuân thủ sau nhiều năm mà các quan chức Hoa Kỳ gọi là những lời hứa đổi mới rỗng tuếch.

Lighthizer đã thúc đẩy mạnh để có một chế độ thực thi giống như những quy địng đã sử dụng cho các biện pháp trừng phạt kinh tế — như đã áp đặt với Bắc Hàn hoặc Iran — hơn là một thỏa thuận thương mại thông thường.

Một nguồn tin có trụ sở tại Washington với kiến thức về các cuộc đàm phán cho biết, “Điều này làm suy yếu kiến trúc cốt lõi của thỏa thuận.”

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Geng Shuang (Cảnh Sảng) nói trong một cuộc họp ngắn hôm thứ Tư rằng giải quyết các bất đồng về thương mại là một “quá trình đàm phán” và Trung Quốc không hề “tránh né các vấn đề”.

Geng đã chuyển các câu hỏi cụ thể về các cuộc đàm phán thương mại tới Bộ Thương mại, không trả lời ngay các câu hỏi do Reuters gời đến.

Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin đã sửng sốt trước mức độ thay đổi trong bản dự thảo. Hôm thứ Hai, hai viên chức nội các đã nói với báo giới rằng việc nuốt lời của Trung Quốc đã khiến chisng phủ Hoa Kỳ phải dùng đến biện pháp đánh thuế nhập cảng, nhưng không nói rõ chi tiết về độ sâu và bề rộng của những sửa đổi trong bản dự thảo.

Hai trong số các nguồn tin cho biết, Lưu Hạc tuần trước đã nói với Lighthizer và Mnuchin rằng họ cần tin tưởng Trung Quốc sẽ thực hiện các cam kết đã hứa qua các thay đổi về hành chính và quy định. Cả Mnuchin và Lighthizer đều cho rằng điều đó không thể chấp nhận được, vì trong quá khứ Trung Quốc đã không thực hiện các cam kết đổi mới.

Một nguồn tin thuộc khu vực tư nhân đã nói vắn tắt về các cuộc đàm phán cho biết vòng đàm phán cuối cùng đã diễn ra rất kém vì “Trung Quốc đã tham lam.” Nguồn tin cho biết thêm,

Trung Quốc đã nuốt lời, rút lại hàng tá cam kết, nếu không muốn nói là nhiều hơn … Cuộc đàm phán tệ hại đến nỗi phải thực sự ngạc nhiên là ông Trump đã đợi đến Chủ nhật mơi nổ tung trên twitter.
“Sau 20 năm tự tung tự tác với Hoa Kỳ, Trung Quốc dường như vẫn tính toán sai với chính quyền này.”

Sẽ dàm Phán thêm trong tuần này

Sự suy sụp nhanh chóng của cuộc đàm phán làm náo loạn thị trường chứng khoán toàn cầu, trái phiếu và hàng hóa trong tuần này. Cho đến Chủ nhật, thị trường đã định giá với kỳ vọng rằng các giới chức của hai nước đã gần đến một thỏa thuận.

Giới đầu tư và phân tích đặt câu hỏi liệu tweet của Trump có phải là một chiến thuật đàm phán để đạt thêm nhiều nhượng bộ từ phía Trung Quốc hay không. Các nguồn tin nói với Reuters rằng mức độ thiệt hại trong bản sửa đổi dự thảo là nghiêm trọng và phản ứng của Trump, không chỉ đơn thuần là một chiến lược đàm phán.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, bên phải, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin, giữa, Đại diện Thương mại Robert Lighthizer, bên trái, chụp ảnh trước khi họ vào cuộc họp tại Nhà khách Diaoyutai ở Bắc Kinh, Thứ Tư, Tháng Năm 1, 2019. Nguồn: AP.

Vào sáng thứ Tư, các chỉ số thị trường chứng khoán của Hoa Kỳ phần lớn kém đi, đó là ngày thứ ba liên tiếp mất giá trên Phố Wall. S&P 500 đã giảm hơn 2% trong tuần này. Lợi suất trên chứng khoán Kho bạc Hoa Kỳ giảm xuống mức thấp nhất trong hơn một tháng.

Một trong những nguồn tin của chính phủ cho hay, nhân viên đàm phán Trung Quốc nói rằng họ không thể chạm vào luật pháp, và gọi đó là những thay đổi “lớn”.

Một viên chức Trung Quốc quen thuộc với cuộc đàm phán cho biết việc thay đổi bất kỳ luật nào ở Trung Quốc đòi hỏi một quy trình đặc biệt không thể điều hướng nhanh chóng được. Viên chức này đã không đồng ý với việc khẳng định rằng Trung Quốc đang rút lại với những lời hứa của họ, và nói thêm rằng các yêu cầu của Hoa Kỳ ngày càng trở nên khó khăn hơn và con đường dẫn đến một thỏa thuận “hẹp lại” khi cuộc đàm phán kéo dài.

Lưu Hạc dự định sẽ đến Washington vào thứ năm để đàm phán hai ngày mà chỉ tuần trước đã được xem như là trụ cột — một vòng cuối cùng có thể trước một thỏa thuận thương mại lịch sử. Hai trong số các nguồn tin cho biết, hiện nay, các quan chức Hoa Kỳ có rất ít hy vọng rằng Lưu Hạc sẽ có bất kỳ đề nghị nào để có thể đưa cuộc đàm phán trở lại đúng hướng.

Để tránh sự leo thang chiến tranh, một số nguồn tin cho biết, Lưu Hạc sẽ phải bỏ hoàn toàn những đề nghi thay đổi của Trung Quốc trong bản dự thảo và đồng ý đưa ra luật mới. Trung Quốc cũng sẽ phải tiến gần hơn đến vị trí của Hoa Kỳ trên các điểm khúc mắc khác, chẳng hạn như yêu cầu kiềm chế trợ cấp kỹ nghệ Trung Quốc và đẩy nhanh quy trình phê duyệt hợp lý cho cây trái biến đổi gen của Hoa Kỳ.

Chính quyền Hoa Kỳ cho biết việc leo thang thuế nhập cảng mới nhất sẽ có hiệu lực vào lúc 12:01 sáng thứ Sáu (0401 GMT), tăng thuế trên các sản phẩm của Trung Quốc như modem và bộ định tuyến internet, bảng mạch in, máy hút bụi và bàn tủ trong nhà.

Sự thoái lui của Trung Quốc có thể khiến nhóm chủ trương diều hâu với Trung Quốc trong chính quyền Trump, gồm cả Lighthizer, có lập trường cứng rắn hơn.

Mnuchin, người cởi mở hơn với thỏa thuận để Mỹ có thể vào thị trường được dễ dàng hơn, và đôi khi đụng độ với Lighthizer, đã thông nhất với Lighthizer khi mô tả các thay đổi của bản dự thảo với các phóng viên vào thứ Hai, trong khi vẫn để ngỏ khả năng thuế nhập cảng mới (25%) có thể rút lại nếu hai bên đạt được thỏa thuận.

Nhưng tweet của Trump không cho thấy có chỗ để lùi lại, và Lighthizer đã nói rõ rằng, mặc dù vẫn tiếp tục đàm phán, nhưng đến thứ Sáu, sẽ có tăng thuế nhập cảng.

Chiến tranh thương mại: Thị trường xuộng mức thấp trong năm tuần trước cuộc đàm phán Mỹ-Trung | Kinh doanh | The Guardian May 9, 2019.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: Exclusive: China backtracked on almost all aspects of U.S. trade deal – sources | David Lawder, Jeff Mason, Michael Martina | Reuters | May 8, 2019. Chris Prentice và Dan Burns ở NEW YORK, và Jing Xu và Ben Blanchard ở BEIJING bổ túc bản tin; Simon Webb, Brian Thevenot và Paul Simao chỉnh sửa.