Trung Hoa không thể che đậy việc tuyên truyền để ảnh hưởng thế giới
Didi Kirsten Tatlow | Trà Mi
Nhiều thế kỷ trước, những người lính Phổ, Napoléon, Đức Quốc xã và Đồng minh đều đã giẫm chân trên Strasse des 17. Juni, một đại lộ đông-tây chạy ngang qua công viên Großer xanh tươi ở Berlin, trên đó có một bức tượng vàng của nữ thần La Mã Victoria.
Gần đây, trong giảng đường của Đại học Kỹ thuật Berlin, nằm dọc theo con đường, một ngàn giọng ca yêu nước đã vang lên trong bài hát cho một thế lực khác đang trỗi dậy: Trung Hoa.
“Dù sống ở nước ngoài nhưng tôi không thể thay đổi trái tim Trung Hoa của tôi” là lời bài hát do đám sinh viên khoa học hầu hết đang học tiến sĩ ca ngợi hình ảnh của Vạn Lý Trường Thành trên sân khấu trong một màn trình diễn karaoke bài “Trái Tim Trung Hoa của tôi”, một bài hát cổ điển của Đảng Cộng sản Trung Hoa. Họ hát vang,
“Tổ tiên của tôi từ lâu đã đóng dấu ‘Trung Hoa’ lên tất cả mọi thứ trong tôi!”
Tiệc Tết âm lịch, vào cuối tháng 1, là một sinh hoạt sáng loáng, đôi khi điếc cả tai do khoảng nửa tá các hội sinh viên Trung Hoa tại các trường đại học hàng đầu ở Berlin và tiểu bang Brandenburg tổ chức. Chương trình gồm có những màn múa hát, kung fu, nói đùa về thời tiết nước Đức (quá xám và ẩm ướt), giải thưởng (đồ điện tử Huawei và chai bạch tửu, một loại rượu lúa mạch của Trung Hoa), và một diến văn của Shi Mingde (Sử Minh Đức), đại sứ Trung Hoa sắp mãn nhiệm kỳ tại Đức.
Shi nói,
“Tôi hy vọng bạn sẽ không làm thất vọng những kỳ vọng cháy bỏng của Tổng bí thư Tập Cận Bình và đát mẹ của chúng ta. Chuyển tình yêu nước thành hành động yêu nước … thắt chặt lý tưởng của các bạn với vận mệnh của tổ quốc!”
Shi Mingde
[Đại sứ Shi Mingde dùng chức danh trong đảng Cộng sản, Tổng Bí thư, thay vì vài trò Chủ tịch nước, của Xi Jinping.– DCVOnline]
Trong một bản tin nói về hội chợ Tết do tòa Đại sứ Trung Hoa tại Berlin xuất bản, ông Shi nói tiếp:
“Hãy mang khoa học và kỹ thuật về nước để đẩy mạnh phát triển kinh tế và xã hội Trung Hoa!”
Bề ngoài, sự kiện này không đáng kể; đó chỉ là một bữa tiệc để đón mừng năm Hợi. Tuy nhiên, nó có ý nghĩa sâu sắc hơn: Ngoài việc tổ chức các bữa tiệc và sinh hoạt văn hóa, 80 hội sinh viên Trung Hoa tại Đức, đại diện cho 60.000 sinh viên của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, là một phần của nhiều tổ chức đa dạng của chính quyền cộng sản Trung Hoa trên toàn châu Âu. Có lẽ lên đến hàng ngàn hội và được Bắc Kinh kết hợp một cách tỉ mỉ; những hiệp hội này ủng hộ ý thức hệ và mục tiêu của Đảng Cộng sản Trung Hoa – và quảng bá luận điệu về Trung Hoa – giữa người Trung Hoa và cả người châu Âu, và cố gắng bảo đảm công dân ở nước ngoài và những người gốc Hoa khác trung thành với mẫu quốc.
Giống như nấm lây lan hàng dặm dưới mặt đất trong rừng, mạng lưới này phần lớn vẫn là vô hình đối với người châu Âu và giới lãnh đạo của họ; họ thường thiếu khả năng ngôn ngữ (tiếng Trung Hoa) cần có và không quen thuộc với hoạt động chính trị của đảng Cộng sản Trung Hoa. Trung Hoa không chỉ đơn giản chỉ muốn định hình câu chuyện về Trung Hoa ở châu Âu, mà còn muốn mang kỹ thuật và chuyên môn về Hoa lục. Trong khi nỗ lực này do đảng cộng sản điều động, nhân tố cốt yếu để thực hiện nó lại do một cơ quan kín và ít được biết đến của Bắc Kinh gọi là “Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất” (统一战线工作部)
Những hoạt động này này của cộng sản Trung Hoa xuất hiện trong bối cảnh các quốc gia dân chủ trên thế giới đang lo ngại về hoạt động gián điệp chính trị và kinh tế của Bắc Kinh, dù đó có phải là hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ hay không – một vấn đề trọng tâm trong tranh chấp thương mại của Mỹ với Trung Hoa – hay sự theo dõi và gây áp lực của cộng sản Trung Hoa ở nước ngoài. Chính khách và nhà chức trách ở Hoa Kỳ và Úc nói riêng đã bày tỏ sự báo động về khả năng và sự sẵn sàng của Bắc Kinh phóng chiếu quyền lực trong lãnh thổ của họ, dù phản ứng ở châu Âu cho đến nay vẫn chưa rõ ràng. Carlo Masala, giáo sư chính trị quốc tế và là chuyên gia an ninh tại Đại học Bundeswehr ở Munich, nói với tôi,
“Trung Hoa đang cố gắng đến gần với chính trị, kinh tế và an ninh của Đức, và rất nhiều người không nhận ra điều đó. Không phải là chúng tôi mù về Trung Hoa, nhưng chúng tôi không nhìn vẫn đề kỹ cho lắm.”
Carlo Masala
Đức đã chào đón nhiều thế hệ sinh viên Trung Hoa, cả trước và sau cuộc cách mạng Cộng sản Trung Hoa 1949. Trong một hoàn cảnh trớ trêu lịch sử, Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất đã bắt đầu cách đây gần 100 năm với tên là Einheitsfront ở Berlin, khi thành phố này là trung tâm hoạt động của Quốc tế Cộng sản Vladimir Lenin, nó tìm cách vô hiệu hóa kẻ thù của chủ nghĩa cộng sản bằng cách xâm nhập, sau đó kết nạp và cưỡng bức những người chỉ trích hay chưa quyết định.
Con số tối thiểu các nhóm ở Đức liên kết với Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất đếm được là 230; con số thực gần như chắc chắn cao hơn, gồm những hội thân hữu, văn hóa và xã hội kinh tế Trung Hoa Đức; phòng thương mại Trung Hoa; các nhóm chuyên nghiệp cho các chuyên gia khoa học và kỹ thuật Trung Hoa làm việc tại Đức; và một hội ‘ngoại giao công cộng’, công khai tự hào về tầm ảnh hưởng của nó với các chính khách người Đức và người châu Âu. Và đó là chưa kể thêm các hội sinh viên và 20 Học viện Khổng Tử, tất cả đều tuân giữ những mục tiêu của Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất. (Nhiều email và cuộc gọi điện thoại yêu cầu bình luận của tòa Đại sứ quán Trung Hoa tại Berlin, và các hội sinh viên và chuyên nghiệp Trung Hoa ở Đức, đã không được trả lời.)
Theo Alex Joske, người nghiên cứu tại Viện Chính sách Chiến lược Úc ở Canberra, sau cuộc biểu tình do sinh viên tổ chức tại Quảng trường Thiên An Môn năm 1989, đảng Cộng sản Trung Hoa bắt đầu đặc biệt dựa vào các hội sinh viên để theo dõi và định hình hoạt động của sinh viên ở nước ngoài và tuyên truyền cho đảng. Đối với sinh viên đã được giáo dục về lòng yêu nước Trung Hoa, diễn văn của đại sứ Shi trong tiệc Tết Nguyên đán ở Berlin đã rõ ràng: “Hãy trung thành (“tình yêu nước”); chuyển giao kỹ thuật (“hành động yêu nước”); không đồng hóa (“thắt chặt lý tưởng của riêng mình với vận mệnh của mẫu quốc”).
Độ kiểm soát của đảng cộng sản Trung Hoa có vô số hình thức và được cố tình xen kẽ với các dịch vụ hữu ích. Tại Freie Universität Berlin, một cuốn cẩm nang cho hội sinh viên Trung Hoa gồm 100 trang thông tin thực tế về cách điều hướng trong hệ thống hành chính của Đức, chỗ ăn uống tốt, hoặc cách tìm bạn chia phòng. Tuy nhiên, ở trang 101 là một thông điệp chính trị nổi bật:
“Khi chúng ta ở bên nhau, các bạn có thể xuống đường và hoan hô quê hương. Các bạn có thể chào đón Cha già họ Tập (Xi Dada) và bậc mẫu nghi họ Bành (Peng Mama) – người lãnh đạo Trung hoa Xi Jinping và vợ ông ta là Peng Liyuan. Trường đại học Freie Universität Berlin đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Cẩn nang cho sinh viên Trung Hoa tại ĐH Đức
/Reuters.
Chủ tích một hội sinh viên tại một trường đại học ở Đức, giống như những người khác mà tôi đã phỏng vấn, đã yêu cầu tôi giấu tên để tránh bị trả thù, nói rằng giới ngoại giao Trung Hoa đề nghị bà đảm nhận vai trò chủ tịch và thường gởi vài trăm euro để trả tiền cho các sinh hoạt. Điều quan trọng, trong khi nhiều sinh viên xem các cuộc tập họp này phần lớn là việc giao tế xã hội, nhưng chính trị luôn luôn được lồng vào đó. Một sinh viên khác, thành viên của hội sinh viên Berlin, nói, một trong vài chuyến thăm trong những năm gần đây của thủ tướng Trung Hoa, Li Keqiang, tới Berlin là cơ hội để tòa đại sứ tổ chức một bữa tiệc vinh danh Li tại Công viên Großer Tiergarten.
Một cựu chủ tịch hội sinh viên đại học đã kể lại việc trước khi lên đường du học tại Đức, một đảng viên cao cấp của Đảng Cộng sản Trung Hoa đã yêu cầu anh ta làm gián điệp cho Bắc Kinh trong khi du học. Đảng viên đảng cộng sản đó đã nói đến vấn đề phát triển quốc gia và chủ nghĩa yêu nước, và nói anh ta sẽ được trả tiền. Mặc dù sinh viên này từ chối, anh ta đã đồng ý nhận vai trò chủ tịch hội sinh viên Trung Hoa tại đại học ở Đức, nơi anh ta theo học. Sau hai năm tong vai trò chủ tịch hội sinh viên, anh ta đã nhận được một giấy chứng nhận khả năng lãnh đạo do tòa đại sứ Trung Hoa cấp và đóng dấu. Tôi đã được cho xem tấm giấy chứng nhận này. Tấm giấy dó tòa Đại sứ cấp sẽ giúp ích cho sự nghiệp khi anh ấy trở về Trung Hoa, dù anh đã không bao giờ trở lại.
Và một phần trong nỗ lực xây dựng Trung Hoa trở thành một quốc gia lãnh đạo về mặt khoa học và kỹ thuật toàn cầu – một dự phóng đang gây lo ngại là Bắc Kinh đang cố gắng xây dựng các công ty kỹ thuật của họ bằng cách mua lại các công ty phương Tây và bằng gián điệp kinh tế. Mặc dù gần như không thể đưa ra một con số về thiệt hại cho những hoạt động khác nhau này của Trung Hoa, Bitkom, một hội kinh tế kỹ thuật số ở Berlin, ước tính vào năm 2017 nền kinh tế Đức đã mất khoảng 55 tỷ euro (61 tỷ đô la) hàng năm riêng cho việc bị đánh cắp dữ liệu và gián điệp mạng. Tổ chức Bitkom cho biết khoảng 1/5 các vụ tấn công trên mạng đến từ Trung Hoa.
Vào tháng 1, Liên đoàn các ngành kỹ nghệ Đức tuyên bố Trung Hoa không chỉ là đối tác mà còn là “đối thủ cạnh tranh một cách hệ thống”; Nhiều tháng sau, Ủy ban Châu Âu cho biết Trung Hoa là “một đối thủ cạnh tranh kinh tế và đang theo đuổi mục tiêu lãnh đạo về kỹ thuật và là đối thủ mang tính hệ thống”. Trong một báo cáo năm 2018, cơ quan tình báo nội an của Đức đã viết rằng các cơ quan an ninh của Trung Hoa đã tăng cường tiềm năng trong lĩnh vực làm việc của giới làm khoa học Trung Hoa tại Đức. Bản báo cáo cho thấy rất khó để Berlin truy tố Trung Hoa về các hoạt động gián điệp như vậy khi lằn ranh giữa hoạt động của nhà nước và của cá nhân bị xóa nhòa, như thường thấy với Trung Hoa. Cơ quan này viết,
“Mặc dù có nhiều dấu hiệu khác nhau về sự tham gia của nhà nước Trung Hoa”, trong một vụ kiện nổi bật hồi năm ngoái, những người có liên quan đến vụ này “chỉ có thể bị buộc tội theo… luật cạnh tranh không công bằng.”
Một mạng lưới nghiên cứu và làm việc được xây dựng cẩn thận đã hỗ trơ nhưng công tác gián điệp này. Các hội sinh viên quảng cáo những việc làm được trả lương cao tại các viện hoặc công ty nhà nước quê nhà, nhân viên được hưởng những đặc quyền như nhà ở hoặc giúp đỡ trong việc cho con em đi học. Một số ưu đãi khác gồm các chuyến đi hàng năm trở lại Đức để sinh viên tốt nghiệp có thể giữ liên lạc cá nhân và chuyên nghiệp.
Một chương trình quảng cáo trên mạng do tài khoản WeChat của Liên đoàn sinh viên Berlin và Brandenburg lưu hành các đề nghị từ các trường đại học Trung Hoa đang tìm cách thu hút các “học giả xuất sắc” với các chuyến hồi hương được trả toàn bộ chi phí để cổ xúy việc hợp tác học thuật và giúp họ tìm việc làm. Một chương trình khác, từ Đại học Kỹ thuật Vũ Hán, tìm sinh viên Trung Hoa có chuyên môn về các ngành học gồm vật liệu mới, kỹ thuật đại dương, hệ thống quản lý giao thông, trí tuệ nhân tạo và nghiên cứu bảo mật. Trong một trường hợp, một người làm nghiên cứu về robot dưới nước tại một trường đại học ở tây bắc Đức đã quay trở lại Trung Hoa để trình bầy và giải thích sâu sắc, tỉ mỉ, chi tiết và từng bước của một nghiên cứu khoa học của trường đại học Đức cho một chi nhánh của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Hoa, một viện nghiên cứu nhà nước. Ngoài những nỗ lực này, theo một phân tích, Đức là một trong những điểm đến hàng đầu cho gới làm khoa học liên quan đến quân đội Trung Hoa muốn nghiên cứu thêm.
Gerry Groot, người nghiên cứu Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất tại Đại học Adelaide, nói với tôi, ưu tiên nghiên cứu của Trung Hoa có đủ ở mọi ngành nhưng tập trung vào khoa học và xây dựng nhà nước. Ông nói sinh viên khó có thể từ chối vì những yêu cầu loại này đã được đóng khung về mặt tình cảm và tài chính, và họ chơi lá bài lòng trung thành với đất nước. Điểm thứ hai là đặc biệt quan trọng. Như William Hannas, James Mulvenon và Anna Puglisi đã viết trong cuốn sách của họ về chương trình chuyển giao kỹ thuật của Trung Hoa, “Đồng hóa rõ ràng không phải là một lựa chọn cũng không phải là một cách để tự trọng.” Ông nói, nếu sinh viên Trung Hoa trở thành người được gọi là bản xứ, họ có nguy cơ bị đồng bào Trung Hoa khủng bố vì tội muốn trở thành người da trắng.
Theo Yishu Mao, một chuyên viên xã hội học tại Viện Nghiên cứu Trung Hoa của Berlin, người đã khảo sát 267 sinh viên Trung Hoa tại các cơ sở giáo dục đại học Đức, hầu hết đều ủng hộ chế độ độc đảng ở quê nhà (mặc dù nhiều người cũng hy vọng tự do dân sự sẽ mở rộng) và trở về Trung Hoa sau khi họ học xong. Đối với những người ở lại, một hệ thống liên kết với Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất bảo đảm họ có thể đóng góp cho quê hương: Liên đoàn các Hiệp hội chuyên nghiệp Trung Hoa ở châu Âu, một tổng hội có trụ sở tại Frankfurt gồm 60 tổ chức khoa học và kỹ thuật Trung Hoa trên khắp châu Âu.
Thành lập vào năm 2001, trang web tiếng Hoa của liên đoàn nói trên đã được đưa lên trang đầu:
“Có một nhóm người da vàng tóc đen, trong đó có một số sinh viên và học giả giỏi nhất thế giới.”
Mục đích của nó là
“Để xây dựng một nhóm kiến thức Trung Hoa đa ngành, đa khoa học và đóng góp cho cải cách và xây dựng của Trung Hoa.”
Có văn phòng ở Thượng Hải và Bắc Kinh, tổng hội này cấp giải thưởng và triển vọng xây dựng mối liên hệ chuyên nghiệp ở Trung Hoa và tổ chức một sinh hoạt thường niên cho những người làm khoa học Trung Hoa trên khắp châu Âu; Chủ đề năm nay sẽ tập trung vào trí tuệ nhân tạo và sản xuất tiên tiến và được tổ chức tại Dublin vào tháng Mười. Năm ngoái, có khoảng 300 công chức, người làm khoa học và doanh nhân Trung Hoa và Phần Lan đã tham dự một hội nghị về xây dựng nền kinh tế bền vững và thành phố thông minh ở Helsinki.
Tuy nhiên, bất chấp độ quy mô và tham vọng của nó, tổng hội nói trên là một tổ chức bí ẩn. Không ai trả lời chuông ở cổng tại địa chỉ đã ghi danh; đó là một ngôi nhà ba tầng ở ngoại ô Frankfurt. Liệt kê trên chuông cửa bị bong tróc là một số tổ chức liên kết với Zhou Shengzong, người sáng lập Liên đoàn, người làm khoa học máy tính đến Đức khi còn là nghiên cứu sinh năm 1988 và hiện làm việc tại một viện nghiên cứu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Hoa.
Tại Helsinki, dấu chân của Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất hiển hiện thật rõ ràng: Trong số các nhà tổ chức có Hội Zhigong Bắc Âu có trụ sở tại Stockholm, cho biết trên trang web của mình, họ có “liên hệ lâu dài với Đảng Zhigong của Trung Hoa, và tổ chức tất cả các loại hoạt động trao đổi với tất cả các chi nhánh Đảng Zhigong và hiệp hội ở nước ngoài.”
Đảng Zhigong, một trong tám nhóm không phải là Đảng Cộng sản được Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất công nhận, dưới sự lãnh đạo của Wan Gang (Vạn Cương), cựu bộ trưởng khoa học và kỹ thuật và là phó chủ tịch Hội nghị Tham vấn Chính trị Nhân dân Trung Quốc, cơ quan tư vấn hàng đầu của Trung Hoa và chính nó là một tổ chức trực thuộc của Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất. Qua trình công tác của ông một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của Đức, nền kinh tế lớn nhất châu Âu và một cường quốc kỹ nghệ và kỹ thuật, đối với Trung Quốc: Một kỹ sư xe ô tô, Wan đã học và làm việc ở đây trong 17 năm.
Nếu bất cứ điều gì, khi căng thẳng giữa Trung Hoa và Hoa Kỳ ngày càng sâu đậm, Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất đang phát triển. Trong một bài phát biểu tháng này, Pan Yue (Phan Nhạc), một đảng viên cao cấp của Đảng Cộng sản, cho biết, Xi đã ra lệnh cho tổ chức này tăng cường và cải thiện giáo dục khi phải đối phó với những thách thức ngày càng nghiêm trọng của phương Tây nhằm kiềm chế Trung Hoa,.
Peter Mattis, cựu chuyên viên phân tích của CIA, vẫn tiếp tục nghiên cứu về Trung Hoa tại Jamestown Foundation, nói rằng,
“Đảng Công sản Trung Hoa tự phóng chiếu nó qua Bộ Công tác Chiến tuyến Thống nhất, giữa người Trung Hoa ở châu Âu và thế giới bên ngoài. Luận lý chính trị [Trung Hoa] không phải là những gì chúng ta thường dùng trong một hệ thống dân chủ.”
Peter Mattis
© 2019 DCVOnline
Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”
Nguồn: The Chinese Influence Effort Hiding in Plain Sight | Didi Kirsten Tatlow | The Atlantic| Jul 12, 2019.