Nhà báo Finland mất giải thưởng Phụ nữ Can đảm vì chỉ trích Trump

Reid Standish & Robbie Gramer (FP), Mathew Lee (AP) | Trà Mi

Jessikka Aro được biết sẽ nhận được giải thưởng “Phụ nữ can đảm”. Sau đó, nhân viên chính phủ Mỹ đọc bình luận của bà trên Twitter.

Đệ nhất phu nhân Melania Trump vinh danh những người được trao giải Phụ nữ Can đảm Quốc tế trong một buổi lễ tại Bộ Ngoại giao ở Washington vào ngày 29 tháng 3 năm 2017. Nguồn: Bộ Ngoại giao Mỹ

Jessikka Aro, một phóng viên điều tra người Phần Lan, đã bị đe dọa giết cũng như bị quấy rối vì đã viết bài vạch trần bộ máy tuyên truyền của Nga từ trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2016 rất lâu. Đến tháng Giêng, 2017 Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã thông báo với Aro rằng bà sẽ được vinh danh với Giải thưởng Phụ nữ Can đảm Quốc tế, và sẽ được Ngoại trưởng Mike Pompeo trao giải tại Washington.

Vài tuần sau, Bộ Ngoại giao đã hủy bỏ đề nghị trao giải thưởng cho Aro. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao cho biết đó là do “một sai lầm đáng tiếc”, nhưng Aro và giới hữu trách Hoa Kỳ biết những chuyện đã thảo luận trong nội bộ lại kể một câu chuyện khác. Họ nói rằng bộ Ngoại giao Mỹ đã thu hồi giải thưởng của Aro sau khi các nhân viên chính phủ Hoa Kỳ xem những bài đăng trên mạng xã hội của bà và nhận thấy Aro cũng thường xuyên chỉ trích Tổng thống Donald Trump.

Một nguồn tin ngoại giao Hoa Kỳ hiểu biết vấn đề cho biết:

“Việc đó đã tạo ra một cơn bão khủng khiếp khi loại bà ấy ra khỏi danh sách một cách không chính đáng. Tôi nghĩ rằng đó hoàn toàn là một quyết định sai lầm ở rất nhiều mặt.”

Quyết định rút lại giải “không liên quan gì đến công việc của bà ấy.”

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao cho biết trong một email rằng Aro “đã được thông báo không chính xác” rằng bà đã được chọn nhận giải thưởng và đó là một sai lầm do “thiếu sự phối hợp trong việc liên lạc với các những người được đề nghị nhận giải và tòa đại sứ của chúng tôi.” Người phát ngôn bộ Ngoại Giao Mỹ cho biết,

“Chúng tôi rất tiếc về sai lầm này. Chúng tôi ngưỡng mộ những thành tựu của bà Aro trong vai trò của một nhà báo, đó là cơ sở cho sự đề cử của Tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Helsinki.”
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ

Aro đã nhận được lời mời chính thức đến lễ trao giải thưởng không phải từ Tòa Đại sứ Mỹ ở Finland mà từ Văn phòng Nghi lễ của Bộ Ngoại giao vào ngày 12 tháng 2, 2017.

Không có dấu hiệu nào cho thấy quyết định thu hồi giải thưởng đến từ ngoại trưởng hay Tòa Bạch Ốc. Giới hữu trách nói chuyện với Foreign Policy đã cho rằng rằng quyết định này là của những công chức cấp thấp hơn ở Bộ Ngoại giao, lo ngại về hậu quả của việc Ngoại trưởng Pompeo trao giải thưởng cho người phê bình chính quyền Trump một cách thẳng thắn. Người phát ngôn của bộ Ngoại giao đã không trả lời các câu hỏi về việc ai hoặc tại sao đã có quyết định như vậy.

Đối với giới hữu trách Hoa Kỳ đã nói chuyện với FP, vụ việc nhấn mạnh việc một số nhân viên – cả chuyên nghiệp lẫn chính trị – đã nhát gan thế nào khi chính phủ phải đối phó với những lời chỉ trích một tổng thống khét tiếng nhiều tự ái. Chính quyền Trump đã cấm việc thuê các chuyên gia chính sách đối ngoại nổi tiếng của Đảng Cộng hòa, những người đã công khai tố cáo tổng thống trong mùa bầu cử năm 2016, kể cả một số người đã rút lại những lời chỉ trích của họ. Một ví dụ khác, năm ngoái, chính Trump đã thu hồi giấy chứng nhận an ninh của cựu Giám đốc CIA John Brennan, vì ông thường xuyên gọt dũa tổng thống trên Twitter; tổng thống cũng đe dọa sẽ tiếp tục làm như thế với những cựu công chức cao cấp ngành an ninh quốc gia khác đã làm điều tương tự như ông Brennan.

Trong suy nghĩ của một số chuyên viên ngoại giao, điều này đã tạo ra bầu không khí khiến những công chức cấp dưới tự kiểm duyệt khi phải đối phó với những người chỉ trích chính quyền ở nước ngoài, ngay cả khi không có quan chức cấp cao nào can thiệp.

Aro cho biết quyết định hủy bỏ giải thưởng của bà và chuyến đi Hoa Kỳ khiến bà hoàn toàn bất ngờ.

Hơn ba năm sau

Bộ Ngoại giao đã nói dối về việc hủy bỏ giải thưởng của Jessikka Aro

*Jessikka Aro thuyết trình về chiến tranh thông tin trong không gian mạng và nguy hiểm của tin vịt trong cuộc hội thảo tại Viện Warsaw 21 September 2017.* Nguồn: Warsaw Institute

WASHINGTON – Ban giám sát nội bộ của Bộ Ngoại giao đã xác định rằng cơ quan này đã nói dối công chúng và Quốc hội về lý do họ hủy bỏ Giải thưởng Phụ nữ Can đảm Quốc tế cho một nhà báo Phần Lan từng chỉ trích chính quyền Trump.

Tổng thanh tra của bộ Ngoại giao cho biết trong một phúc trình công bố hôm thứ Sáu rằng những lời giải thích cho quyết định không vinh danh nhà báo Phần Lan Jessikka Aro với giải thưởng Phụ nữ Can đảm Quốc tế (2017) là không chính xác và cố ý gây hiểu lầm. Bản phúc trình cho biết dù bộ Ngoại giao có quyền hủy bỏ giải thưởng, nhưng cho biết giới hữu trách đã không lương thiện về lý do của họ khi làm như vậy.

Bản phúc trình trích dẫn các email nội bộ và các cuộc phỏng vấn với những người trong quá trình lựa chọn cho thấy giải thưởng của Jessikka Aro đã bị thu hồi vì những lo ngại dựa trên các bài đăng trên mạng xã hội của bà ấy rằng Aro có thể đưa ra những “tuyên bố chính trị” chỉ trích Tổng thống Donald Trump và chính quyền tại một buổi lễ trao giải thưởng có sự tham dự của đệ nhất phu nhân Melania Trump. Bản phúc trình viết,

“Bởi vì những quyết định đối với những người được trao giải Phụ nữ Can đảm Quốc tế (IWOC) hoàn toàn thuộc quyền quyết định của Bộ, nên quyết định hủy bỏ giải thưởng của Aro dường như là một hoạt động được phép của Bộ Ngoại giao trong việc lựa chọn những người được trao giải.”
“Tuy nhiên, Văn phòng Tổng Thanh tra (OIG) của Bộ Ngoại giao nhận thấy rằng sau đó nhân viên của bộ đã đưa ra những tuyên bố với công chúng và các nhân viên quốc hội khẳng định không đúng rằng bà Aro đã được thông báo lầm rằng bà đã được chọn để nhận giải thưởng. Có những yếu tố khác với những bài đăng trên mạng xã hội của Aro đã hình thành cơ sở của quyết định không trao Giải IWOC cho bà ấy.”

Aro đã được cho biết rằng bà đã được chọn nhận giải thưởng vì công việc vạch trần các thông tin sai lệch và tuyên truyền của Nga, nhưng sau đó bà được cho biết thông báo đó là một sự nhầm lẫn.

Các đảng viên Dân chủ ở Quốc hội đã yêu cầu tổng thanh tra mở cuộc điều tra, gồm cả Thượng nghị sĩ Bob Menendez, đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, đã lên án những phát giác này.

Menendez nói:

“Báo cáo của Tổng thanh tra là một ví dụ khác về sự sợ hãi và tinh thần bè đảng đã xâm nhập vào chính sách ngoại giao và ứng xử ngoại giao của quốc gia chúng ta dưới thời chính quyền Trump. Bộ Ngoại giao đã đánh lừa công chúng và Quốc hội về lý do tại sao họ hủy bỏ giải thưởng của bà Aro, che dấu rằng không phải vì các bài đăng trên mạng xã hội của bà ấy là lý do giải thưởng bị thu hồi. Chính quyền Trump cũng đã soạn thảo các luận điểm tuyên bố sai sự thật rằng bà Aro chưa bao giờ được chọn làm người nhận giải.”
TNS Bob Menendez

Bộ Ngoại giao nói với các phóng viên và các phụ tá ở quốc hội vào thời điểm đó rằng thông báo là kết quả của một sai lầm đáng tiếc và sự phối hợp kém giữa tòa đại sứ ở Helsinki và Washington.

Tuy nhiên, tổng thanh tra xác định rằng các bài đăng trên mạng xã hội của Aro chỉ trích Trump là lý do chính khiến giải thưởng bị hủy bỏ.

Trước câu hỏi của một số phóng viên, công chức của bộ đã đưa ra một số giải thích, gồm một câu trả lời phức tạp cho rằng có quá nhiều người được trao giải từ châu Âu và một người trong số họ phải bị loại bỏ để giữ công bằng về mặt địa lý.

Tại một cuộc họp báo của bộ, một phát ngôn viên khẳng định rằng quyết định dựa trên các tuyên bố trên mạng xã hội của Aro là “suy đoán” và từ chối thảo luận thêm về quá trình tuyển chọn. Bản phúc trình của Tổng thanh tra viết,

“Tuyên bố của bộ trong cuộc họp này không phù hợp với các cuộc thảo luận nội bộ diễn ra vào thời điểm đưa ra quyết định hủy bỏ lựa chọn trao giải cho bà Aro.”

Trả lời câu hỏi của các phụ tá ở quốc hội, bộ Ngoại giao nói rằng có sự nhầm lẫn do chính phủ đóng cửa đã gây ra lỗi. Bộ Ngoại giao không đề cập đến các bài đăng trên mạng xã hội của Aro và nói rằng giải thưởng đã bị hủy bỏ vì Aro “không đủ phù hợp với các mục tiêu chính của giải thưởng.”

Nhưng phúc trình của Tổng thanh tra trích dẫn các tài liệu nội bộ nói rằng Aro đã không được “kiểm soát đủ” để nhận giải thưởng và có “lịch sử là người viết tweet gây khó chịu, nhắm vào lãnh đạo Hoa Kỳ và chính quyền một cách cụ thể.” Một tài liệu viết,

“nội dung bài viết gây rối trên mạng xã hội đã được xác định là có thể dẫn đến việc tin của áo giới có thể làm mất mặt bộ Ngoại giao và đệ nhất phu nhân cùng với những người được trao giải khác.”

Chuyện nhỏ bên lề

Năm 2017 một người Việt Nam cũng được trao giải Phụ nữ Can đảm Quốc tế nhưng không có mặt nhận giải hôm 29 tháng 3, 2017 vì đang bị tù vì bị cáo buộc “tuyên truyền chống phá nhà nước”; tháng 10 2018 bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã sang Mỹ định cư, và tháng 11 2019 đã chụp ảnh với tổng thống Mỹ tại phòng Bầu dục.

*Phòng Bầu dục, Tòa Bạch Ốc, 7 tháng 11, 2019.* Ảnh: Facebook Nguyen Ngoc Nhu Quynh.

Tấm ảnh nói trên cũng gây bối rối cho một người dùng mạng Facebook vì nhận định của đương sự về chính quyền Trump trong một Nhóm có khuynh hướng không ủng hộ chính quyền đương nhiệm.

*Mẹ Nấm là bút danh của bà Nguyễn Ngọc Như Quỳnh.* Nguồn: Facebook

Tuy nhiên, trên trang Facebook riêng dường như người Việt Nam được Giải IWOC 2017 thường không có phê bình hay ý kiến về chính sách của chính phủ Mỹ hay Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”