Đặc Khảo về Phan Thanh Giản (1796-1867)

1 Comment on “Đặc Khảo về Phan Thanh Giản (1796-1867)”

1. PHAN THANH GIẢN

   Khi đất nước ngàn cân sợi tóc
   Phận làm quan vì nước vì dân
   Phan Thanh Giản cả đời lận đận
   Hủy thân mình đền nợ non sông

   Trước ba tỉnh Miền Đông đã mất
   Kế theo là ba tỉnh Miền Tây
   Nhưng triều đình bất lực khó xoay
   Hỏi đại thần làm sao gánh vác

   Kể từ lúc Pháp vào Đà Nẵng
   Một năm sau tiến đánh Nam Kỳ
   Thế nước nhà treo sợi chỉ mành
   Ta thất bại vì đâu chống nổi

   Phía quân Pháp tàu đồng đạn sắt
   Còn bên ta vũ khí tầm thường
   Dẫu đánh hăng dũng lực can cường
   Nhưng thất bại bởi thua vũ khí

   Tướng tuẫn tiết đầu tiên Hoàng Diệu
   Tiếp theo sau đến Nguyễn Tri Phương
   Hai anh hùng vì nước hi sinh
   Phan Thanh Giản cuối cùng cũng thế

   Người tự vẩn bằng dây lụa thắt
   Người nhịn ăn tay xé vết thương
   Người uống ngay thuốc độc can trường
   Ba cái chết như sao rực sáng

   Quả định mệnh nước nhà bi tráng
   Chỉ do đầu óc hẹp vua quan
   Không tự lường sức để canh tân
   Đợi đến lúc nước trôn sao nhảy

   Phương Tây đến chỉ xin truyền giáo
   Cùng kèm xin buôn bán thông thương
   Ý thực dân chưa lộ tõ tường
   Nhưng ta dại nên càng lún tới

   Xin không được tất nhiên giặc đánh
   Hòa không xong ta mất liên hồi
   Càng đánh thua bị ép tới nơi
   Nam Kỳ mất rơi vào bảo hộ

   Toàn bị động có nào sáng suốt
   Đáng phải hòa từ buổi ban sơ
   Cho dẫu như Trương Định quật cường
   Nhưng cũng tựa trứng đem chọi đá

   Phan Thanh Giản quả người sáng suốt
   Giống về sau còn có Chu Trinh
   Hay ban đầu Trường Tộ ai hơn
   Toàn những bậc đương thời trí dũng

   Đấy vận nước mịt mùng là thế
   Không biết người chỉ biết có mình
   Đầy chủ quan hợm hĩnh một chiều
   Hỏi trăm trận làm sao trăm thắng

   Thua Nhật Bản, Xiêm La là vậy
   Ngay từ đầu người sáng suốt hơn
   Chỉ mình sai con toán bán trâu
   Thành nô lệ trăm năm nhục nhã

   Phan Thanh Giản vậy công hay tội
   Tội tôi hiền gặp chúa toàn ngu
   Còn là công ngầm với núi sông
   Muôn đời phải công tâm để xét

   Đất Nam Kỳ quả đâu hổ thẹn
   Đã sinh ra tiến sĩ đầu tiên
   Lại một lòng vì nước vì dân
   Danh thơm ấy họ Phan muôn thuở

   NON NGÀN
   (25/12/16)