Dân chúng biểu tình đòi Tổng thống Haiti từ chức vì những tố cáo tham nhũng

Merrit Kennedy (NPR) | DCVOnline

Tổng thống Haiti Jovenel Moïse đang đối đầu với những thách thức đang leo thang đối với vai trò lãnh đạo của ông sau khi thanh tra chính phủ chính phủ tìm thấy nhiều bằng chứng về sự tham nhũng quy mô gây ra những cuộc biểu tình trên đường phố và đình công ở nhiều thành phố Haiti trong nhiều ngày qua.

*Một người biểu tình hô những khẩu hiệu chống chính phủ vào Chủ nhật tại một cuộc biểu tình ở Port-au-Prince, Haiti.* Ảnh: Dieu Nalio Chery / AP

Thủ đô Port-au-Prince đã tràn ngập các cuộc biểu tình, dân chúng đòi Tổng thống Jovenel Moïse từ chức. Giữa những chiếc xe hơi và lốp xe bốc cháy khói bay ngập trời, người biểu tình vẫy cờ và chống lại lực lượng an ninh.

Cuối ngày thứ Hai, Rospide Pétion, một phóng viên của Radio Sans Fin, đã bị một xạ thủ vô danh bắn chết. Associated Press đưa tin, dù không có chi tiết rõ ràng về vụ giết phóng viên nhưng cho biết ông “vừa kết thúc một chương trình phát thanh mà ông nói về những cáo buộc chính quyền của Tổng thống Jovenel Moïse tham nhũng.”

Hôm thứ ba, Moïse mô tả cái chết của phóng viên đài Sans Fin là một vụ ám sát và là một “hành động ghê tởm”.

Tin tức cho hay một số nhà báo khác đã bị tấn công trong lúc những cuộc biểu tình đang xẩy ra gần đây. Lực lượng an ninh bị cáo buộc đã sử dụng vũ lực quá mức đối với người biểu tình.

*Nhân viên cảnh sát Haiti dọn lốp xe bị đốt trên đường phố và dân chúng vẫn biểu tình tuần hành chống lại chính quyền ở Port-au-Prince vào Chủ nhật*. Ảnh: Chandan Khanna / AFP / Getty Images

Vụ bê bối xẩy ra quanh những cáo buộc công chức cao cấp Haiti đã đánh cắp hàng triệu đô la từ một quỹ phát triển do Venezuela trợ cấp nhằm mục đích giúp đỡ những người Haiti có thu nhập thấp; Haiti được cho là quốc gia nghèo nhất ở Tây bán cầu. Tờ Miami Herald đưa tin,

“Trong chương trình PetroCaribe, Venezuela đã bán dầu khí cho nước này và Haiti chỉ phải chi trả trong hơn 25 năm với mức lãi suất thấp, chỉ 1%. Ở Haiti, tiền tiết kiệm được nhờ không phải trả tiền dầu ngay lập tức được chỉ định dành cho các khoản đầu tư vào đường xá, bệnh viện và các chương trình xã hội để giúp đỡ người nghèo.”

Nhưng phần lớn số tiền đó đã không đến tay người nghèo. Một hội đồng thanh tra chính phủ Haiti đã công bố phần thứ hai trong một loạt những phúc trình về vụ bê bối, và tập tài liệu dầy hơn 600 trang đã được đệ trình lên Thượng viện Haiti vào thứ Sáu.

Tài liệu này gồm các chi tiết cho thấy rằng tổng thống hiện tại của Haiti đã nhận được hàng triệu đô la dành cho các dự án phục hồi. Trong một ví dụ đáng chú ý, tờ báo cho biết thêm, chính phủ đã trả tiền hai lần cho một dự án chỉnh trang lại đường xá ở nông thôn.

Moïse, trước đó đã bác bỏ các cáo buộc, đắc cử tổng thống năm 2016. Khi các cuộc biểu tình trở nên rầm rộ từ tháng 2 về vụ tham nhũng tiền viện trợ của PetroCaribe, Moïse nói trong một bài phát biểu rằng ông “sẽ không bò đất nước lại cho các băng đảng vũ trang và buôn bán ma túy.”

Đầu năm nay, hai nhà nghiên cứu Haiti đã nêu ra những khó khăn kinh tế mà quốc gia này đang gặp phải trong một bài nhận định viết cho NPR:

“Vụ bê bối càng khiến mọi người phải kinh ngạc vì sự chênh lệch kinh tế và xã hội quá lớn ở Haiti. Gần 60% người Haiti sống dưới mức đói nghèo 2,41 đô la một ngày. Hai năm trước, một túi những hàng cơ bản như gạo, đậu, dầu ăn và rau có giá khoảng 10 đô la. Theo một hệ thống giám sát mà chúng tôi thiết lập từ năm 2004, cùng một giỏ hàng hóa đó ngày nay là 19,60 đô la, giá tăng gần gấp. Chi phí cho tất cả mọi thứ từ nước và dầu hỏa đến vận chuyển và học phí đều tăng cao. Điện lực vốn không đáng tin cậy của Haiti đang sụp đổ: các khu vực từng có vài giờ điện mỗi ngày giờ sẽ mất nhiều ngày hoặc nhiều tuần mà không có điện. Trên khắp nước, các cửa hàng và ngân hàng đang đóng cửa.”

Các cuộc biểu tình chống tham nhũng đã dẫn đến việc đóng cửa trường học và ngân hàng. Hôm thứ Hai, Tờ Herald đưa tin,

*Biểu ngữ đồi Tổng thống Haiti từ chức*. Nguồn: RFI

“dân biểu lập pháp không thể họp phiên họp cuối cùng của Quốc hội theo lịch trình vì các nhân viên không thể đen sở làm do bị chận đường, đốt lốp xe và ném đá trong khu vực.”

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đang kêu gọi dân Mỹ “xét lại chuyện đi” tới Haiti. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết hôm thứ ba,