Chính quyền Hoa lục yêu Zero-Covid. Người dân? Không ưa lắm.

Adam Minter | DCVOnline

Một phản ứng dữ dội trên mạng xã hội đối với vụ giới nghiêm khắc nghiệt ở Tây An (Xi’an, 西安市) cho thấy người dân đang cảm thấy mệt mỏi với cách giải quyết tàn nhẫn của chính phủ Hoa lục nhằm kiểm soát đại dịch.

*Giới nghiêm gắt gao ở Tây An.* Ảnh của STR / AFP qua Getty Images

Đã hơn hai tuần, chính quyền Tây An, một thành phố có 13 triệu dân của Trung Hoa, đã giữ dân chúng ở trong nhà của họ khi chính quyền địa phương cố gắng dập tắt một đợt Covid bùng phát với số người nhiễm bệnh ít hơn 2.000. Đó là sự tiếp nối của chính sách “zero-Covid” đã dập tắt đợt bùng phát ban đầu ở Vũ Hán vào năm 2020.

Giới lãnh đạo Trung Hoa đã coi zero-Covid như một biểu tượng của niềm tự hào dân tộc. Theo họ, tỷ lệ lây nhiễm và số người chết vì COVID-19 thấp ở Trung Hoa chứng tỏ tính ưu việt của hình thức quản trị của Trung Hoa so với các nền dân chủ mà dịch đang tiếp tục bùng phát rộng lớn.

Nhưng gần hai năm sau đại dịch, sự phổ biến của chính sách zero-Covid đối với người dân Trung Hoa dường như đang suy yếu. Việc đóng cửa của Xi’an đã gây ra tình trạng thiếu lương thực khắp nơi, từ chối chăm sóc y tế và những khó khăn khác.

Người dùng các dịch vụ truyền thông xã hội bị kiểm duyệt gắt gao của Trung Hoa đang công khai đặt câu hỏi liệu zero-Covid có xứng đáng với chi phí bỏ ra hay không, làm suy yếu sức mạnh của luận điệu tyên truyền chính thức.

Đây không phải là lần đầu tiên trong đại dịch mà Trung Hoa chính thức phải đối phó với sự phản kháng trên mạng xã hội. Vào tháng 1 năm 2020, Li Wenliang (Lý Văn Lượng), một bác sĩ trẻ ở Vũ Hán, đã bị cảnh sát triệu tập vì đã cảnh cáo bạn bè và đồng nghiệp về loại coronavirus mới nổi. Ba tuần sau, từ giường bệnh ở nhà thương trị Covid, Bs Lượng đã đăng một thông báo khuyến cáo lên mạng Weibo giống như Twitter của Trung Hoa, gây ra sự thất vọng của mọi người vì chính phủ ban đầu đã che đậy dịch Covid. Không lâu sau đó, vào cái đêm mà ông ta chết vì Covid , người dân Vũ Hán, vốn đang bị giơi nghiêm, đã mở cửa sổ và la hét. Cái chết của Bs Lượng đã biến những suy nghĩ của ông “về nhu cầu có nhiều hơn một tiếng nói trong một xã hội lành mạnh” thành những yêu cầu trực tuyến về quyền tự do ngôn luận.

Đây là thách thức chính trị mạnh mẽ nhất đối với quyền lực tối cao của Đảng Cộng sản trong nhiều năm. Tuy nhiên, chỉ mất vài tuần, nhà chức trách đã dập tắt mọi thách đố. Việc giới nghiêm, kiểm soát chặt chẽ những gì mà mối đe dọa do Covid gây ra (và những ký ức về sự che đậy và sự bùng phát sau đó), trong khi một chiến dịch tuyên truyền phối hợp khiến Trung Hoa tái hiện như là nước đi đầu trong nỗ lực kiểm soát Covid trên toàn cầu. Đến tháng 8 năm 2020, Vũ Hán tổ chức các bữa tiệc tắm ở hồ bơi khổng lồ, không đeo mặt nạ và tiếng nói của những người Trung Hoa sẵn sàng nghi ngờ zero-Covid là rất hiếm, và nhanh chóng im hơi lặng tiếng.

Đó là cách Trung Hoa duy trì mãi cho đến năm 2021: các đợt bùng phát lẻ tẻ được giải quyết bằng các đợt ngăn chặn, giơi nghiêm, kiểm soát với các mức độ nghiêm trọng khác nhau. Ở Tây An, chính quyền địa phương đã phong tỏa thành phố vào tháng trước khi số lây nhiễm tăng hơn 50 người mỗi ngày. Giờ đây, cư dân chỉ được phép rời khỏi nhà đi chữa bệnh hoặc mua hàng tạp hóa. Nếu bất kỳ ai xét nghiệm nhiễm COVID-19 trong một khu dân cư, toàn bộ dân chúng ỏ đó sẽ được đưa đi kiểm dịch. Theo nhà chức trách, việc giới nghiêm sẽ chỉ kết thúc khi nó đạt được “mức độ lây truyền trong xã hội bằng không.”

Nó không diễn ra một cách tốt đẹp. Tình trạng thiếu lương thực đang phổ biến và các tổ chức địa phương — muốn duy trì cam kết cứng nhắc của Bắc Kinh đối với chính sách không Covid – đã cam kết tuân theo quy tắc Slavish Covid, thường đến mức tàn nhẫn. Video ghi lại cảnh một người đàn ông đói bị các nhân viên kiểm soát dịch bệnh đánh sau khi rời khỏi nhà để đi ăn bánh hấp. Vào ngày đầu năm mới, một phụ nữ mang thai ở tam cá nguyệt thứ ba đã bị cấm nhập viện vì kết quả xét nghiệm Covid đã hết hạn trước đó vài giờ. Không được chăm sóc, thai phụ bị sảy thai trên đường phố.

Những sự kiện như thế này đã thúc đẩy ngườ dân tức giận đối với chính phủ, đang tuôn ra trên mạng xã hội. Vào cuối tháng 12, một hashtag có nội dung “Thật khó để mua hàng tạp hóa ở Tây An” đã được xem hàng trăm triệu lần trên Weibo. Hôm thứ Năm, Weibo liên kết với Nhân dân Nhật báo, tiếng nói chính thức của Đảng Cộng sản, đã yêu cầu người dùng đăng lời kêu gọi hỗ trợ. Đáp lại, nó đã nhận được hàng nghìn lời chỉ trích, nhiều người lưu ý rằng cái giá của những cái chết vì chính sách không có Covid là cái chết do thực thi chính sách zero Covid. Một bình luận đặc biệt phổ biến về chủ đề này viết

“Chết vì Covid là một thảm họa tự nhiên, và chết vì chính sách [zero Covid] là một thảm họa nhân tạo.”

Người dùng mạng xã hội thậm chí đang đặt câu hỏi liệu các so sánh tự chúc mừng với Hoa Kỳ có đúng hay không. Một người dùng ẩn danh của Weibo gần đây đã đăng một đoạn video 88.000 người tụ tập cho Lễ hội Hoa hồng 2022 ở Pasadena, California. Cô viết: “Đường phố của Hoa Kỳ không có người chết. Các sân vận động thì đầy người sống.” Sau đó, sử dụng một thành ngữ phổ biến có nghĩa là “chúi đầu vào cát”, cô ấy hỏi: “Cái gì tốt hơn, bịt tai cho đến khi zero Covid? Hay miễn dịch cộng đồng?”

Điều đáng chú ý là bài đăng của cô ấy và của những người khác tương tự như nó đã tạo ra ít hoặc không có sự phản đối nào từ các giới kiểm duyệt hoặc những người theo chủ nghĩa dân tộc trực tuyến, những người thường quấy rối người Trung Hoa mà họ cho là không yêu nước hoặc không trung thành.

Hiện nay, giới lãnh đạo Trung Hoa vẫn không dao động trong cam kết của họ đối với zero-Covid. Trong những ngày gần đây, người ta tìm cách chuyển trách nhiệm về các vấn đề của Xi’an cho nhà chức trách địa phương thay vì xem xét lại một chính sách mà Bắc Kinh đang dựa vào để giữ cho Hoa lục không Covid qua Thế vận hội 2022.

Nhưng rất ít tiếng nói trên các mạng xã hội của Trung Hoa tỏ ra có khuynh hướng tin tưởng vào khả năng kiểm soát Covid của chính phủ. Zero-Covid thậm chí đã bị biến thành một trò cười. Một người dùng Weibo ẩn danh đã viết một cách mỉa mai để đáp lại lời đề nghị của Nhân dân nhật báo để trở thành một người giúp kêu gọi hỗ trợ zero Covid.

“Tôi sẽ kể cho bạn nghe một câu chuyện cười. Không ai chết vì Covid.”

Bài này không nhất thiết phản ánh ý kiến của ban biên tập hoặc chủ nhân của Bloomberg LP.

Tác giả | Adam Minter là người phụ trách chuyên mục Ý kiến của Bloomberg. Ông là tác giả của “Junkyard Planet: Travels in the Billion-Dollar Trash Trade” and “Secondhand: Travels in the New Global Garage Sale.”

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: China Loves Zero-Covid. The Chinese? Not So Much. | Adam Minter |Bloomberg | JANUARY 13, 2022. Liên lạc với tác giả @AdamMinter, tại [email protected]. Liên lạc với biên tập viên chịu trách nhiệm về bài này: Jonathan Landman tại [email protected]