Một công ty khổng lồ của Trung Hoa đang bán hệ thống dùng máy thu hình theo dõi và giám sát cho Iran

Tate Ryan Mosley | DCVOnline

Một phúc trình mới làm sáng tỏ một ngành kỹ nghệ mờ ám mà những quốc gia độc tài hân hoa xuất cảng kỹ thuật giám sát cho những chế độ đàn áp trên khắp thế giới.

Hộp công cụ của chế độ độc tài. Nguồn: MS-TECH | ENVATO

Theo một phúc trình mới của IPVM, một nhóm nghiên cứu kỹ thuật theo dõi/giám sát, một công ty Trung Hoa đang bán kỹ thuật giám sát của họ cho Vệ binh Cách mạng, cảnh sát và quân đội Iran. Công ty tên Tiandy, là một trong những công ty kỹ thuật theo dõi và giám sát bằng máy thâu hình lớn nhất thế giới, phúc trình doanh thu gần 700 triệu đô la vào năm 2020. Công ty đó bán máy ảnh và phần mềm hỗ trợ Thông minh Nhân tạo (AI) đi kèm, kể cả kỹ thuật nhận dạng khuôn mặt, phần mềm mà công ty tuyên bố có thể xác định chủng tộc của ai đó, và các bàn thẩm vấn “thông minh” để dùng chung với “ghế cọp”, được thế giới coi như một dụng cụ tra tấn.

Bản phúc trình là một cái nhìn hiếm hoi về một số chi tiết cụ thể về mối quan hệ chiến lược của Trung Hoa với Iran và cách thức mà nước này phân phối kỹ thuật giám sát cho các chế độ chuyên chế khác ở nước ngoài.

Công cụ “theo dõi sắc tộc” của Tiandy, đã bị giới chuyên gia nói chung coi là không chính xác và vô đạo đức, được cho là một trong một số hệ thống dựa trên AI mà chính phủ Trung Hoa sử dụng để đàn áp nhóm thiểu số Uyghur ở tỉnh Tân Cương, cùng với phần mềm nhận dạng khuôn mặt của Huawei, kỹ thuật AI nhận diện cảm xúc và nhiều kỹ thuật khác. (Huawei đã phủ nhận có liên quan trong khu vực.)

Bản phúc trình, dựa trên những phân tích những bài đã đăng công khai trên mạng xã hội và tài liệu tiếp thị trên web của Tiandy, cho thấy công ty đã ký hợp đồng 5 năm với Iran, ở đó Tiandy dự tính có tám nhân viên địa phương. Bản phúc trình cũng nêu chi tiết cho thấy trong khi Tiandy là tài sản tư nhân, Giám đốc điều hành của nó, Dai Lin, là người công khai ủng hộ Đảng Cộng sản, đang cầm quyền ở Trung Hoa và Dai Lin cũng là công ty cung cấp chính cho chính phủ Trung Hoa. Mặc dù hệ thống theo dõi giám sát chính xác mà Tiandy sẽ bán cho Iran vẫn chưa rõ ràng, nhưng IPVM đã tìm thấy camera Tiandy được một công ty Iran Sairan sử dụng—một “công ty cấp thiết bị điện tử quân sự thuộc nhà nước”—và tại một căn cứ quân sự không được tiết lộ. Tiandy cũng giới thiệu một số dự án ở Iran trên trang web của họ, kể cả công việc với một nhánh của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo và với cảnh sát ở thành phố Khomam ở phía bắc.

Quan trọng hơn, bản phúc trình tiết lộ rằng các máy quay video nối mạng (NVR) của Tiandy đang được quân đội Iran sử dụng và do chip Intel của Mỹ sản xuất điều hành, đặt ra câu hỏi liệu Intel có vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran hay không. Penny Bruce, phát ngôn viên của Intel, nói với MIT Technology Review, “Chúng tôi không biết gì về những cáo buộc đã nêu ra và chúng tôi đang điều tra tình hình.”

Hợp tác đương thì nẩy nở

Bản phúc trình mới là một trong số ít bằng chứng vững chắc chứng minh cho điều mà giới chuyên gia đã nghi ngờ từ lâu: rằng Iran đang cố gắng xây dựng một hệ thống kiểm soát công dân bằng kỹ thuật số, theo mô hình của Trung Hoa và dùng những dụng cụ của Trung Hoa. Saeid Golkar, một chuyên gia về an ninh Iran và là giáo sư tại Đại học Tennessee, Chattanooga, cho biết kiểm duyệt và giám sát là nguyên lý cốt lõi của mô hình đó. Ông nói: “Cộng hòa Hồi giáo đang cố gắng tạo ra một mạng internet giống như Trung Hoa, tạo ra kết nối lớn và sau đó kiểm soát nó.

Iran đã theo đuôi Trung Hoa trong lĩnh vực theo dõi và giám sát một thời gian. Iran là quốc gia sớm áp dụng hệ thống “tín chỉ xã hội” của Trung Hoa, hệ thống chấm điểm toàn diện các hoạt động tài chính, dân sự và xã hội của công dân. Năm 2010, công ty ZTE có trụ sở tại Thâm Quyến đã ký một thỏa thuận trị giá 130 triệu đô la với Công ty Viễn thông Iran (TCI) do nhà nước điều hành để đặt một hệ thống giám sát ZTE trên cơ sở hạ tầng điện thoại và internet do chính phủ quản lý.

Vào tháng 3, Trung Hoa và Iran đã đồng ý thiết lập quan hệ đối tác chiến lược 25 năm, và mặc dù nhiều chi tiết của nó không được tiết lộ, nhưng thỏa thuận quy định tăng cường hợp tác quân sự và thương mại giữa hai nước. phúc trình của IPVM xác nhận một số chi tiết đó, phác thảo cách Iran hiện đại hóa khả năng theo dõi công dân của họ.

Golkar nói rằng cho đến gần đây, phần lớn bộ máy an ninh của Iran được những người điều hành và những người cung cấp thông tin giám sát các trang truyền thông xã hội điều hành, nhưng điều đó đang thay đổi nhanh chóng. Golkar nói: “Khi Iran trở nên số hóa nhiều hơn, tôi chắc chắn rằng chúng ta sẽ thấy nhiều hình thức áp bức và giám sát kỹ thuật số hơn. Iran có một hồ sơ theo dõi về việc bỏ tù và tra tấn những người bất đồng chính kiến, và sản phẩm của Tiandy có vẻ rất phù hợp để đẩy mạnh các chiến thuật như vậy.

Điều cần thiết là phải xem những gì Trung Hoa đang cố gắng bán cho những quốc gia khác, và đặc biệt là những chế độ chuyên chế, Golkar nói: “Những chế độ độc đoán đang theo chân Trung Hoa, bởi vì Trung Hoa đang điều hành trò chơi này. Mọi thứ mà Trung Hoa làm, họ sẽ mua nó hoặc họ sẽ cố gắng sao chép nó.”

Xuất cảng chủ nghĩa độc tài dùng kỹ thuật

Quan hệ đối tác Tiandy-Iran đánh dấu sự leo thang của một khuynh hướng đáng lo ngại, trong đó những quốc gia độc tài đang ngày càng dùng nhiều kỹ thuật số để kiểm soá t dân của họ. Ở mức độ cao, quan hệ đối tác phù hợp với chiến lược ngoại giao của Trung Hoa. Hoa lục đã tích cực nuôi dưỡng quan hệ chặt chẽ hơn với những nước ở Trung Á, Trung Đông và Châu Phi. Với ý định củng cố ảnh hưởng toàn cầu qua sáng kiến Một Vành đai Một Con đường của họ, giới chức chính phủ và công ty Trung Hoa đã đạt được những thỏa thuận xây dựng những dự án phát triển đầy tham vọng, từ hải cảng và xa lộ đến cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Ví dụ, Huawei chịu trách nhiệm xây dựng khoảng 70% mạng 4G trên lục địa Châu Phi.

Một phần của những dự án này là tầm nhìn của Trung Hoa về việc sử dụng kỹ thuật để theo dõi và giám sát chặt chẽ người dân. Huawei, Alibaba, ZTE và những công ty Trung Hoa khác điều hành những chương trình được gọi là “thành phố an toàn” và “thành phố thông minh”, tuyên bố rằng việc sử dụng IoT và kỹ thuật hình ảnh của họ yểm trợ những cơ quan cảnh sát. Huawei cho biết dụng cụ của họ đã được sử dụng tại hơn 700 thành phố tính đến năm 2019, tập trung ở Châu Á và Châu Phi. Nói một cách đơn giản, xuất cảng hệ thống theo dõi, giám sát là một phần cốt lõi trong chiến lược địa chính trị của Trung Hoa.

Nga cũng tự hào về một chương trình giám sát nội địa tinh vi và đã tăng cường xuất cảng sang những nước khác. Moscow đã khai triển một trong những hệ thống video mở rộng nhất trên thế giới cho phương tiện giao thông công cộng, trường học và đường xá vào năm ngoái, hoàn chỉnh với khả năng nhận dạng khuôn mặt.

Chương trình do NTechLab — nhà sản xuất ban đầu của ứng dụng FindFace — tiền thân của hệ thống nhận diện hiện đại cho phép người dùng chụp ảnh khuôn mặt và so sánh chúng với hình ảnh trên internet, điều hành. Hệ thần kinh của nó hiện có thể xét đoán cả dáng đi, bóng và xe hơi. Năm ngoái, Artem Kuharenko, người sáng lập NTechLab nói với MIT Technology Review,

“Chúng tôi muốn làm việc trên khắp thế giới. Chúng tôi có rất nhiều dự án ở Châu Mỹ Latinh và Trung Đông.”
Artem Kuharenko

Vào thời điểm đó, ông cho biết hai lĩnh vực trọng tâm trong công việc quốc tế của NTechLab là bán lẻ và “những thành phố an toàn và thông minh”.

Việc giám sát hoàn toàn không chỉ giới hạn ở những quốc gia độc tài, và những dự án “thành phố an toàn và thông minh” đã tìm được chỗ đứng ở nhiều quốc gia dân chủ. Tuy nhiên, chủ nghĩa chuyên chế dùng kỹ thuật có thể sẽ khó kiểm soát. Như bản phúc trình về Tiandy-Iran đã nhấn mạnh, thậm chí các biện pháp trừng phạt rộng rãi đối với Iran cũng không ngăn được chip của Intel được dùng để điều hành máy ảnh của Tiandy. Charles Rollet, tác giả của bản phúc trình cho biết: “Điều này cho thấy việc kiểm soát dòng chảy kỹ thuật khó khăn như thế nào, đặc biệt là đối với chip. Chuỗi cung ứng trong lĩnh vực này rất phức tạp và giới sản xuất chip gặp khó khăn trong việc kiểm soát chính xác tất cả chip của họ kết thúc ở chỗ nào.”

Cho dù Nga và Trung Hoa đang cạnh tranh hay hợp tác trong việc phát tán những hệ thống theo dõi, giám sát đến những quốc gia trên khắp thế giới, hiện tại vẫn là một bí ẩn. Nhưng có một điều rõ ràng: những kỹ thuật giám sát bằng hình ảnh là ưu tiên hàng đầu trong bộ công cụ của kẻ độc tài, và Nga với Trung Hoa đang đưa những quốc gia khác đi cùng với họ.

Nếu đăng lại, xin ghi nguồn và đọc “Thể lệ trích đăng lại bài từ DCVOnline.net”

Nguồn: This huge Chinese company is selling video surveillance systems to Iran | MIT Technology Review | December 15, 2021.