Mỹ-Cuba: chuyển đổi bang giao lịch sử
DCVOnline | Tin tổng hợp
Tổng thống Mỹ Barack Obama nói chính sách “cứng nhắc” của Mỹ với Cuba trong hàng chục năm qua có tác dụng rất ít.
Trong một bài phát biểu tại Nhà Trắng hôm thứ Tư, Tổng thống Mỹ Obama phác thảo một số bước mà chính quyền của ông sẽ dùng để bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Cuba, đánh dấu sự thay đổi đáng kể nhất trong chính sách của Mỹ đối với đảo quốc cộng sản trong nhiều chục năm vừa qua. Về lệnh cấm vận của Mỹ với Cuba, ông nói,
“50 năm vừa qua đã cho thấy chính sách cô lập không có hiệu qủa.”
Tuyên bố của Tổng thống Mỹ nằm trong bối cảnh một loạt các biện pháp xây dựng lòng tin mới giữa hai nước thù nghịch lâu năm, gồm cả việc Cuba trả tự do cho Alan Gross [một chuyên viên của USAID bị bắt khi đang công tác tại Cuba vào tháng 12, 2009] và Mỹ thả ba người Cuba bị bỏ tù ở Mỹ [vì hoạt động tình báo chống lại cộng đồng người Cuba chống Castro ở Miami].
Thượng nghị sĩ Marco Rubio (đảng Cộng hòa) và có thể là ứng cử viên tổng thống năm 2016, nói rằng Mỹ và Cuba Đã đang chuyển hướng để bình thường hóa quan về hệ ngân hàng và thương mại. Ngoài ra ông Rubio còn nói Hoa Kỳ đã sẵn sàng để mở sứ quán tại Havana trong những tháng sắp tới. Ông nói,
“Điều này sẽ không đóng góp gì về mặt nhân quyền và dân chủ tại Cuba. Nhưng nó có thể đi một chặng đường dài trong việc giúp nền kinh tế Cuba phát triển, điều mà chế độ Castro cần phải có ở Cuba cho các thế hệ tương lai.”
Ông Gross, 65 tuổi, đã lên máy bay của chính phủ Mỹ vào buổi sáng thứ Tư sau khi được chính phủ Cuba trả tự do trên cơ sở nhân đạo theo yêu cầu của chính quyền Obama. Là một phần của kết quả các cuộc đàm phán bí mật để Cuba trả tự do cho ông Gross, Mỹ đã thả ba người Cuba bị bỏ tù vì làm gián điệp [trong cộng đồng người Cuba] ở Florida.
Phái đoàn Cuba tại LHQ cho biết tổng thống Cuba Raul Castro sẽ nói chuyện vào buổi trưa về việc trả tự do cho ông Gross.
Gới chức chính quyền Obama có coi việc bỏ tù ông Gross là một trở ngại trong việc cải thiện quan hệ với Cuba.
Cuba cũng đã thả một “nhân vật” gián điệp không phải người Mỹ cùng với Gross, một quan chức Mỹ ẩn danh cho biết. Viên chức đó và những người khác đã nói với điều kiện giấu tên vì họ không được ủy quyền để xác định tên nhân vật đó trước lời phát biểu của Tổng thống Obama.
Nhà thầu USAID, Alan Gross, được trả tự do sau 5 năm
Ông Gross đã bị giam giữ từ tháng 12 năm 2009 trong khi làm việc để thiết lập hệ thống Internet như một nhà thầu phụ cho Cơ quan Phát triển Quốc tế của chính phủ Hoa Kỳ (USAID), tổ chức hoạt động thúc đẩy dân chủ ở Cuba. Đó là chuyến đi thứ năm của ông Gross đến Cuba để làm việc với cộng đồng người Do Thái về việc thiết lập hệ thống internet tại địa phương vượt qua sự kiểm duyệt của chính quyền địa phương.
Cuba coi các chương trình của USAID bất hợp pháp, là nỗ lực của Hoa Kỳ để phá hoại chính phủ tại đây, và ông Gross bị đưa ra xét xử và bị kết án 15 năm tù.
Gross được thả
Ba người Cuba được thả để đổi lấy Gross là một phần của nhóm Năm người Cuba – một phân bộ của “Mạng Tò vò” (Wasp Network) do Fidel Castro gởi sang Mỹ dọ thám ở Nam Florida. Cả ba được coi là anh hùng ở Cuba, đã bị kết án vào năm 2001 tại Miami về nhiều tội kể cả tội âm mưu và không ghi danh là “nhân viên” nước ngoài ở Mỹ.
Hai trong số Năm người Cuba đã được thả trước đây sau khi mãn hạn tù của họ.
Trong một tuyên bố đánh dấu năm thứ năm Gross bị giam giữ hồi đầu tháng, Obama gợi ý trả tự do cho ông Gross có thể dẫn đến đổi mới trong quan hệ với Cuba. Ông nói,
“Chính phủ Cuba trả tự do cho Alan trên cơ sở nhân đạo sẽ loại bỏ mộ chướng ngại cho mối quan hệ mang tính xây dựng hơn giữa Mỹ và Cuba.”
Bà Judy, vợ ông Gross, nói trong một tuyên bố trước đó là ông Gross đã mất hơn 46 kg, chỉ có thể đi khập khễnh vì đau mãn tính, và đã mất năm cái răng và không còn nhiều thị lực bên mắt phải của ông. Ông đã bắt đầu không muốn nhìn thấy vợ và con gái của ông, cùng tân giám đốc của Vụ Ích lợi Hoa Kỳ tại Havana và các thành viên của cộng đồng Do Thái nhỏ ở Cuba, những người đã từng đến thăm ông vào những ngày lễ tôn giáo.
Canada tổ chức phần lớn những phiên họp hòa giải giữa Hoa Kỳ với Cuba.
Obama đã thực hiện một số biện pháp để giảm bớt lệnh cấm vận của Mỹ cới Cuba sau khi Raul Castro khi nhậm chức tổng thống vào năm 2010 thay Filde Castro đã già yếu. Obama đã tìm cách nới lỏng giới hạ trong sự đi lại và tài chính đối với người Mỹ có gia đình ở Cuba, nhưng vẫn từ chối không dỡ bỏ lệnh cấm vận.
Theo một quan chức Mỹ nói với điều kiện giấu tên trước khi Nhà Trắng có thông báo chính thức thì trong số những thay đổi do kết quả của sự cải thiện quan hệ Mỹ-Cuba là những du khách Mỹ được cấp phép đến Cuba bây giờ sẽ được mang về Mỹ hàng hoá Cuba trị giá 400 USD, gồm cả thuốc lá và các sản phẩm có cồn trị giá tổng cộng ít hơn 100USD. Điều này có nghĩa là lệnh cấm nhập khẩu xì gà Cuba đã chấm dứt, tuy vẫn còn có một số hạn chế.
Giới hữu trách Mỹ nói hôm thứ Tư là Canada đã tổ chức phần lớn các cuộc họp giữa Mỹ và Cuba dẫn đến sự bình thường hóa mối quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Trong một cuộc gọi có nhiều người, giới chức cao cấp cho biết đã có nhiều cuộc họp với gới chức Cuba tại các nước thứ ba. Canada đã tổ chức phần lớn những phiên họp đó.
Canada không tham gia vào các cuộc thảo luận, nhưng đóng một vai trò thiết yếu trong việc tạo điều kiện thuận lợi và tổ chức các cuộc đàm phán, giới chức Mỹ tuyên bố với điều kiện giấu tên.
Đã không có cuộc họp nào tại Cuba hay Hoa Kỳ.
Cuộc trao đổi tù nhân đáng ngạc nhiên này giống như một phó bản của một thỏa thuận của Mỹ hồi đầu năm với lực lượng Taliban để bảo đảm việc trả tự do cho Trung sĩ Bowe Bergdahl đã bị họ bắt giữ. Đổi lại tự do cho trung sĩ Bergdahl hồi tháng năm, Mỹ đã trao trả năm tù nhân Taliban bị giam ở Guantanamo Bay.
© 2014 DCVOnline
Nguồn: U.S. and Cuba seek to normalize relations in historic shift. The Associated Press, Dec 17, 2014